Skip to main content
AðgengiFrétt

Vakt réttindagæslu á kjördag og almennar upplýsingar

By 12. maí 2022júní 8th, 2023No Comments
Réttindagæsla fatlaðs fólks verður með sérstaka vakt á kjördag og hægt er að hafa samband við hana í síma 554-8100, með tölvupósti á postur@rettindagaesla.is eða í gegnum Facebook síðu Réttindagæslumanns fatlaðs fólks. Vakin er athygli á þeirri breytingu að ekki þarf að sanna fötlun til að eiga rétt á aðstoð við kosninguna.

Ný kosningalög tóku gildi um áramótin og með þeim var meðal annars breytt fyrirkomulagi um aðstoð kjósenda við atkvæðagreiðslu.

Samkvæmt nýjum kosningalögum þarf ekki lengur vottorð réttindagæslumanns til að fá að hafa aðstoðarmanneskju með sér þegar farið er að kjósa í þing- eða sveitarstjórnarkosningum. Allir kjósendur eiga rétt á aðstoð við atkvæðagreiðsluna ef þeir telja sig þurfa hana. Þar eru tvær leiðir færar:
  • Að mæta kjörstað og velja einhvern úr kjörstjórninni til að aðstoða sig, eða
  • Að mæta á kjörstað með sína eigin aðstoðarmanneskju til að að aðstoða sig.

Það þarf aðeins að vera hægt að skýra manneskjunni sem veitir aðstoðina hvert atkvæðið á að fara, með þeim hætti sem hverju og einu þykir best.

Í kjölfar gildistöku nýrra laga sendi formaður Öryrkjabandalagsins bréf á stjórnvöld til að minna á að réttindi fatlaðs fólks til að nýta sér atkvæðisrétt sinn, yrðu tryggð.

Í kjölfarið sendi Félags- og vinnumarkaðsráðherra landskjörstjórn bréf fyrr á árinu og vakti athygli á mikilvægi þess að huga að því hvernig réttindi fatlaðs fólks til þátttöku í kosningum yrði tryggð til jafns við aðra í samræmi við jafnréttisákvæði 65. greinar stjórnarskrárinnar og 29. grein samnings Sameinuðu Þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks og bauð fram aðstoð ráðuneytisins við túlkun á ákvæðum samningsins og gerð leiðbeininga um framkvæmd kosninga.

Kjósandi hefur rétt til aðstoðar við atkvæðagreiðsluna og eftir breytinguna er nóg að kjósandi mæti á kjörstað og óski aðstoðar. Þá skal aðstoð veitt af þeim úr kjörstjórn sem kjósandi tilnefnir. Kjósandi getur einnig komið með aðstoðarmann sem hann velur á kjörstað, undantekningin er að aðstoðarmaður má ekki vera frambjóðandi eða maki, börn, systkini og foreldrar frambjóðanda og aðstoðarmaður má ekki veita fleirum en þremur kjósendum aðstoð við sömu kosningu. Kjósandi á að ekki þurfa að útskýra fyrir kjörstjórn hvers vegna hann þarf aðstoð.

Í aðdraganda kosninga hefur félags- og vinnumarkaðsráðuneytið átt í samskiptum við landskjörstjórn og  meðal annars hefur verið útbúinn gátlisti fyrir kjörstjórnir með helstu atriðum sem þarf að hafa í huga við undirbúning og framkvæmd kosninga til að tryggja að þær séu aðgengilegar öllum kjósendum. Við vinnslu gátlistans var haft samráð við hagsmunasamtök fatlaðs fólks sem veittu gagnlegar ábendingar.