Lögfestum samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks
Samningurinn í hnotskurn
Jafnrétti
LAGALEG VERND
Öll eiga rétt til lífs, eru jöfn fyrir lögum og eiga rétt á jafnri vernd og jöfnum hag.
SJÁLFRÆÐI
Fatlað fólk á rétt á að ráða sínu lífi og taka eigin ákvarðanir. Tryggja skal því aðgengi og stuðning til að fara með sín mál.
FRELSI
Frelsi fólks má ekki takmarka vegna fötlunar.
Félagsleg vernd
LÍFSKJÖR
Fatlað fólk á rétt á viðunandi lífskjörum og sífellt batnandi lífsskilyrðum til jafns við aðra.
HEILSA
Fatlað fólk á rétt á heilbrigðisþjónustu til jafns við aðra. Tryggja þarf að fatlað fólk hafi aðgang að þeirri heilbrigðisþjónustu sem það þarfnast.
Fjölskyldan
Fjölskyldulíf
Fatlað fólk á rétt til að ganga í hjónaband, stofna fjölskyldu, sinna foreldrahlutverki og halda frjósemi sinni til jafns við aðra.
Fötluð börn
Fötluð börn skulu njóta sömu réttinda og grundvallarfrelsis til jafns við önnur börn. Hagsmunir þeirra skulu ávallt hafðir að leiðarljósi og vilji þeirra virtur.
Virkni
ATVINNA
Fatlað fólk hefur jafnan rétt og aðrir til atvinnu. Ekki má mismuna fólki á vinnumarkaði á grundvelli fötlunar.
ÞJÁLFUN OG ENDURHÆFING
Tryggja skal fötluðu fólki þjálfun og endurhæfingu svo fljótt sem auðið er til að stuðla að sjálfstæði þess og samfélagsþátttöku.
MENNTUN
Fatlað fólk á rétt til menntunar á öllum skólastigum án aðgreiningar.
Sjálfstætt líf
DAGLEGT LÍF
Fatlað fólk á rétt á aðstoð á eigin forsendum til þess að geta tekið þátt í daglegu lífi og í samfélaginu.
STUÐNINGUR
Fatlað fólk á rétt á aðstoð sem tryggir sjálfstæði, heilbrigði, félagsfærni og samfélagsþátttöku.
FJÁRMÁL
Fatlað fólk á rétt til að eiga og erfa eignir og stjórna fjármálum sínum til jafns við aðra.
BÚSETA
Fatlað fólk á rétt á að velja og ákveða hvar það býr og með hverjum.
HJÁLPARTÆKI
Auðvelda skal aðgang fatlaðs fólks að hjálpartækjum
Samfélag
FERLIMÁL
Gera skal fötluðu fólki kleift að fara allra sinna ferða eftir því sem frekast er unnt, með þeim hætti sem það kýs og á þeim tíma sem það kýs.
AÐGENGI
Tryggja skal aðgengi fatlaðs fólks að samgöngum, manngerðu umhverfi, tækni, samskiptum og upplýsingum.
MENNINGARLÍF
Fatlað fólk skal hafa aðgang að menningarlífi, tómstunda-, frístundaog íþróttastarfi til jafns við aðra. Tryggja þarf að fatlað fólk njóti aðgengis að sjónvarpsefni, kvikmyndum, leikhúsi og öðrum menningarviðburðum og að þeim stöðum þar sem slíkt fer fram.
SAMFÉLAGSÞÁTTTAKA
Öll eiga rétt á að lifa sjálfstæðu lífi með fullri og virkri þátttöku í samfélaginu án aðgreiningar.
TJÁNING
Tryggja skal rétt fatlaðs fólks til tjáningar- og skoðanafrelsis með viðeigandi ráðstöfunum.
STJÓRNMÁL
Fatlað fólk á rétt til virkrar þátttöku í stjórnmálum og opinberu lífi, beint eða
með stuðningi. Fatlað fólk á rétt á að kjósa og vera kosið. Tryggja þarf aðgengi
að stjórnmálaþátttöku og upplýsingum.
Sjálfsögð réttindi
Samkvæmt samningi Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks eigum við rétt til þátttöku í samfélaginu til jafns við aðra. Íslensk stjórnvöld hafa fullgilt samninginn en til að hann öðlist alvöru merkingu fyrir líf og réttindi okkar, þeirra tugþúsunda sem hann snertir, þarf að lögfesta hann. Þetta er í raun mjög einfalt og bara spurning um sjálfsögð réttindi.
